اتیسم یک اختلال عصبی-رشدی است که بر مهارتهای ارتباطی، اجتماعی و رفتاری کودک تأثیر میگذارد. علائم اوتیسم معمولا ً در سالهای اولیه زندگی ظاهر میشوند، اما تشخیص زودهنگام و مداخله بهموقع میتواند به بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کند. در ادامه علائم اوتیسم را بررسی کرده و راهنماییهایی برای شما ارائه میدهیم.
مشکلات در تعاملات اجتماعی
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. آن‌ها ممکن است به سختی بتوانند احساسات دیگران را درک کنند یا در پاسخ دادن به نشانه‌های اجتماعی مانند لبخند یا تماس چشمی مشکل داشته باشند. برخی از این کودکان ترجیح می‌دهند تنها بازی کنند و علاقه‌ای به شرکت در بازی‌های گروهی نشان نمی‌دهند. همچنین، ممکن است در دوست‌یابی و حفظ روابط اجتماعی دچار مشکل شوند. عدم درک قوانین نانوشته اجتماعی، مانند رعایت نوبت در گفتگو یا تنظیم تن صدا در موقعیت‌های مختلف، از دیگر چالش‌های رایج در این کودکان است. حمایت والدین و آموزش مهارتهای اجتماعی میتواند به بهبود این مشکلات کمک کند.
برقراری ارتباط چشمی کم یا عدم آن
یکی از نشانه‌های رایج اوتیسم، کاهش تماس چشمی یا اجتناب از آن است. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است هنگام صحبت کردن یا گوش دادن، به چشم‌های طرف مقابل نگاه نکنند و ترجیح دهند نگاهشان را به سمت دیگری منحرف کنند. این رفتار میتواند ناشی از دشواری در پردازش اطلاعات چهره‌ای، اضطراب اجتماعی، یا حساسیت حسی باشد. در حالی که برخی والدین ممکن است این موضوع را نشانه بی‌توجهی یا کمبود علاقه بدانند، در واقع برای بسیاری از کودکان اوتیستیک، ارتباط چشمی میتواند تجربه‌ای ناراحت‌کننده یا غیرطبیعی باشد. تشویق آرام و بدون اجبار، همراه با تمرین‌های تدریجی، میتواند به بهبود این مهارت کمک کند.
استفاده از زبان غیرمعمول در کودکان اتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است از زبان به شکلی متفاوت یا غیرمعمول استفاده کنند. برخی از آن‌ها جملات را به‌صورت تکراری بیان می‌کنند (اکولالیا) و ممکن است عبارات شنیده‌شده از دیگران یا رسانه‌ها را بدون تغییر تکرار کنند. بعضی از کودکان نیز از کلمات و جملاتی استفاده می‌کنند که برای سن و موقعیت آن‌ها مناسب نیست یا به شیوه‌ای رسمی و غیرطبیعی صحبت می‌کنند. گاهی اوقات، استفاده از زبان آن‌ها به‌شدت تحت تأثیر علایق خاصشان قرار می‌گیرد و ممکن است درباره یک موضوع خاص به‌طور وسواس‌گونه صحبت کنند. والدین و درمانگران می‌توانند با تمرین‌های هدفمند، به کودک کمک کنند تا مهارتهای زبانی و ارتباطی خود را بهبود ببخشد.
تاخیر مشاهده شده در گفتار
یکی از نشانه‌های رایج اوتیسم، تأخیر در شروع گفتار یا رشد نامتعارف مهارتهای زبانی است. برخی از کودکان اوتیستیک ممکن است تا سنین بالاتر از حد معمول صحبت نکنند یا تعداد محدودی از کلمات را به کار ببرند. در برخی موارد، کودکی که در ابتدا کلمات یا جملاتی را بیان می‌کند، ممکن است بعداً این توانایی را از دست بدهد. این تأخیر میتواند به دلیل مشکلات پردازش زبانی، دشواری در تقلید صداها یا تفاوت در درک ارتباطات اجتماعی باشد. گفتاردرمانی و استفاده از روش‌های جایگزین مانند زبان اشاره یا تصاویر میتواند به بهبود مهارتهای ارتباطی این کودکان کمک کند.
چگونه به کودک مبتلا به اتیسم کمک کنیم
- برنامه‌ریزی و ایجاد روتین ثابت: داشتن یک برنامه منظم و مشخص میتواند به کاهش استرس کودک کمک کند.
- تقویت مهارتهای ارتباطی: استفاده از تصاویر، زبان اشاره یا تکنیک‌های گفتاردرمانی میتواند به کودک در برقراری ارتباط کمک کند.
- استفاده از روش‌های تقویتی: تشویق رفتارهای مثبت با استفاده از جایزه و تشویق کلامی میتواند مؤثر باشد.
- پرهیز از اجبار کودک: کودک را مجبور به انجام کاری که باعث ناراحتی شدید او می‌شود، نکنید. به جای آن، با صبر و حوصله او را تشویق به تعامل کنید.
نتیجه‌گیری
اوتیسم یک طیف گسترده از چالش‌های ارتباطی، اجتماعی و رفتاری را شامل می‌شود، اما با تشخیص زودهنگام و مداخله مناسب، کودکان مبتلا می‌توانند مهارتهای خود را توسعه دهند و زندگی مستقلی داشته باشند. درک نشانه‌های اوتیسم، مانند تأخیر در گفتار، مشکلات اجتماعی و استفاده از زبان غیرمعمول، به والدین کمک می‌کند تا سریع‌تر اقدام کنند و حمایت‌های لازم را دریافت کنند. مهم‌ترین نکته این است که هر کودک اوتیستیک نیازهای خاص خود را دارد و با راهکارهای مناسب، می‌توان به رشد و پیشرفت او کمک کرد. صبر، حمایت عاطفی و همکاری با متخصصان میتواند مسیر یادگیری و تطبیق را برای کودک و خانواده‌اش هموارتر کند.