زنگ خطرهای مشکل گفتاری در کودک سه تا چهار ساله
یکی از متداولترین سوالاتی که والدین از متخصصین گفتاردرمانی دارند، مربوط به وجود یا عدم وجود مشکلات گفتاری در فرزندشان میشود. در این سن، کودکان به سرعت در حال یادگیری و گسترش دایره لغات و دستور زبان خود هستند، بنابراین توجه به نشانههای هشداردهنده بسیار مهم است. در ادامه، چند مورد از زنگخطرهای بین سه تا چهار سالگی آورده شده که در صورت مشاهده هرکدام از آنها توصیه میکنیم کودکتان توسط یک گفتاردرمانگر مورد ارزیابی قرار گیرد.
مطالعه کنید: درمان لکنت زبان: روشها و تمرینهای خانگی برای کودکان و بزرگسالان
جملات کودک کمتر از سه کلمه دارد
فرزند شما باید بتواند از حدود سه سالگی، اولین جملات سهکلمهای خود را مانند “مامان آب بده” بیان کند و طول این جملات تا چهار سالگی باید به چهار کلمه برسد. برای مثال، انتظار میرود جملاتی مانند “من توپ قرمز میخوام” یا “عروسکم رو بغل کن” را بشنوید. اگر کودک از جملههایی با طول کمتر یا از تککلمه برای ارتباط گرفتن با دیگران و رفع نیاز استفاده میکند، نیاز به بررسیهای بیشتر وجود دارد. این مسئله میتواند نشاندهنده تأخیر در رشد زبان بیانی باشد.
مطلب مهم: علل تأخیر در گفتار کودکان و روش درمان آن
پرسیدن سوالات متناسب با سن
سوالات کودک در این سن باید فراتر از موضوعاتی مثل “چیه” و “چیشد” باشد. فرد در این بازه زمانی معمولاً سوالاتی همچون “چرا” و “چجوری” را از اطرافیان خود میپرسد. سوال پرسیدن پیچیده، نشان میدهد کودک نه تنها کلمات را میداند، بلکه میخواهد رابطه بین اتفاقات را بفهمد و دنیای اطراف خود را کاوش کند. پرسیدن این موارد نهتنها نشانه نرمال بودن گفتار فرد است، بلکه باعث میشود تا با جمعآوری اطلاعات از دیگران، دانش کلامی خود را گسترش دهد.
برای مطالعه: بهترین سن برای شروع گفتار درمانی در کودکان
| زنگ خطر | آنچه باید انتظار داشت (رشد طبیعی) | نکته قابل توجه |
|---|---|---|
| طول جملات | جملات ۳ تا ۴ کلمهای (“من آب میخوام”) | استفاده مداوم از جملات کمتر از ۳ کلمه نیاز به بررسی دارد |
| نوع سوالات | پرسش “چرا” و “چجوری” | عدم پرسش این سوالات میتواند نشانه تاخیر زبانی باشد |
| تعامل با همسالان | علاقه به بازی گروهی و برقراری ارتباط | اجتناب از بازی با دیگران ممکن است نشانه اختلال ارتباطی باشد |
| درک و بیان داستان | توانایی تعریف وقایع ساده (“امروز پارک رفتیم”) | عدم توانایی در بازگویی داستانهای ساده نیاز به ارزیابی دارد |
عدم بازی کردن و ارتباط گرفتن با همسالان
اگر فرزند شما ترجیح میدهد بهجای بازی کردن با سایر کودکان همسال خود و ارتباط گرفتن با آنها، صرفاً با خود و اسباببازیهایش مشغول باشد و با بقیه ارتباط کلامی یا غیرکلامی برقرار نمیکند، حتماً با یک متخصص مشورت نمایید. این رفتار میتواند شامل عدم تمایل به شروع بازی، ناتوانی در نوبت گرفتن durante بازی، یا عدم تقلید از حرکات و کلمات کودکان دیگر باشد. همانطور که ارتباط گرفتن با سایرین نشاندهنده رشد طبیعی کودک است، عدم وجود این ارتباط میتواند درباره اختلالات نافذ رشد هشدار جدی باشد.
مطلب مفید: گفتار درمانی چیست و چه زمانی به آن نیاز داریم؟
درک نکردن داستان یا عدم توانایی توضیح درباره وقایع
اگر رشد گفتار و زبان کودک طبیعی باشد، هنگامی که والدین برایش یک داستان ساده را بیان میکنند، آن را درک خواهد کرد. چنین کودکی همچنین میتواند وقایع و یا داستانها را به شکل بسیار مختصر و ساده برای اطرافیان تعریف کند. برای مثال، باید بتواند بگوید “امروز پارک رفتیم و تاب بازی کردم” یا قسمتهای اصلی یک داستان آشنا مانند “شنل قرمزی” را به زبان خودش بازگو کند. اگر در پاسخ به سوالات ساده درباره یک اتفاق اخیر سکوت میکند یا به وضوح سردرگم است، این یک علامت هشدار است.
| زنگ خطر | اقدام پیشنهادی |
|---|---|
| استفاده مداوم از جملات کمتر از سه کلمه | با کودک بیشتر صحبت کنید و جملات کامل بزنید. از او بخواهید نیازهایش را با جمله کامل بیان کند. در صورت عدم بهبود، به گفتاردرمانگر مراجعه کنید. |
| عدم پرسیدن سوالاتی مانند «چرا» یا «چجوری» | خودتان سوالات کنجکاوانه بپرسید و به سوالات کودک پاسخ کامل دهید. فضایی ایجاد کنید که در آن کودک احساس کند پرسیدن سوال طبیعی و مثبت است. |
| عدم تمایل به تعامل یا بازی با کودکان همسال | فرصتهای اجتماعی مانند حضور در کودکستان، جلسات بازی گروهی یا ملاقات با فامیل را فراهم کنید. اگر کودک همچنان از تعامل اجتناب کرد، با متخصص رفتار کودک یا گفتاردرمانگر مشورت کنید. |
| عدم توانایی در بازگویی یا درک وقایع یا داستانهای ساده | هر روز با کودک داستان بخوانید و از او بخواهید خاطرهای از روز یا یک بخش از داستان را تعریف کند. اگر پس از چند هفته پیشرفتی مشاهده نشد، ارزیابی توسط گفتاردرمانگر توصیه میشود. |
نتیجهگیری
رشد گفتار و زبان در سنین سه تا چهار سالگی یکی از مهمترین پنجرههای رشد شناختی و اجتماعی کودک محسوب میشود. مشاهده هرگونه تأخیر یا زنگخطر در این دوره نباید نادیده گرفته شود، چرا که مداخله بهموقع نهتنها میتواند از پیامدهای بلندمدت آن جلوگیری کند، بلکه مسیر یادگیری، ارتباط مؤثر و اعتمادبهنفس کودک را در آینده تقویت میکند. اگر شما بهعنوان والدین در مورد هر یک از رفتارهای گفتاری یا ارتباطی فرزندتان نگرانی دارید، مشورت با یک گفتاردرمانگر متخصص تنها یک اقدام پیشگیرانه نیست، بلکه یک سرمایهگذاری ارزشمند بر سلامت ارتباطی و روانی کودک شماست.